Alihuseyn
Müəllif
13.02.2024

Faktorinq nədir və niyə bu barədə bilməlisiniz?

Əməkdaşlıq və biznesin korporativ həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrildiyi bugünkü dinamik Dünyada səmərəli maliyyə idarəetməsi şirkətlərin uğurunda əsas rol oynayır. Müəssisələrə ödənişləri və dövriyyə kapitalını optimallaşdırmağa imkan verən yenilikçi vasitələrdən biri də faktorinqdir. Beləliklə, gəl onunla yaxından tanış olaq.
Faktorinq anlayışı
Faktorinq şirkətlər tərəfindən debitor* öhdəliklərinin idarə edilməsini optimallaşdırmaq üçün istifadə olunan maliyyə xidmətidir. Faktorinqin bir hissəsi olaraq, tədarükçü xidmətlər göstərərək və ya malları alıcıya təqdim edərək debitor borclarını (yəni alıcı tərəfindən gözlənilən ödənişləri) bank və ya maliyyə təşkilatı ola biləcək bir amilə köçürə bilər.
Debitor (ing. “debt receivable” - məqbul borc) – müəssə/təşkilatdan borc alan fiziki yaxud hüquqi şəxsə deyilir. Debitor borc müsəssənin hesabına daxil olur və ödənildikdən sonra pul vəsaitinə çevrilir.
Faktorinq təchizatçıya alıcılardan gələcək ödənişlər əsasında dərhal maliyyələşmək imkanı verir. Faktor, debitor öhdəliklərinin idarə edilməsini və toplanmasını öz üzərinə götürür. Alıcı borcunu ödədikdən sonra isə amil müəyyən bir faizi komissiya olaraq saxlayaraq qalan məbləği təchizatçıya köçürür.
Faktorinq maliyyələşdirməsinin üstünlükləri
Faktorinqin əsas üstünlüklərindən biri tədarükçülərin ümumi satışdan dərhal əhəmiyyətli faiz qazanma qabiliyyətidir. Alıcı tərəfindən təxirə salınmış ödəniş olduğu təqdirdə belə, bank bir amil olaraq təchizatçı üçün sabit pul axını təmin edərək onun üçün lazımi vəsaiti təmin edir.
Bundan əlavə, faktorinqdən səmərəli istifadə şirkətə dövriyyə kapitalını artırmağa imkan verir.

Həmçinin qeyd etmək lazımdır ki, fatkorinqdən əldə olunan vəsait biznesin böyüməsinə və inkişafına töhfə verən uzunmüddətli strategiya və investisiyaların həyata keçirilməsinə yönəldilə bilər.

Beləliklə faktorinq, təchizatçıya maliyyə sabitliyini qorumaq üçün vacib olan debitor borclarına daha səmərəli nəzarət etmək imkanı verərək debitor borcları üzərində prosesləri idarə etməyə imkan verir. Yəni, maliyyə sabitliyini təmin etməklə faktorinq vaxtında ödəniş etməklə təchizatçı-alıcı münasibətlərində müsbət dinamika yaradır.
Faktorinq üçün əsas tələblər
Faktorinqdən istifadə etmək üçün təchizatçı ilə alıcı arasında əməliyyatın şəffaflığını və qanuniliyini təmin edən qanuni məcburi müqavilənin (rəsmi sənədin) olması lazımdır.

Qeyd etmək lazımdır ki, faktorinq müəyyən bir müddət ərzində əməliyyat tərəfləri arasında sabit kommersiya münasibətləri mövcud olduqda mümkün olur. Buna görə də tərəflərin müqavilə şərtlərinə uyğun olaraq razılaşmalarını rəsmiləşdirən öhdəliklərin icrası aktını imzalaması da məcburi tələbdir.

Təbii ki, təchizatçı müqavilənin şərtlərinə uyğun olaraq banka hesab-fakturalar kimi lazımi sənədləri də təqdim etməlidir.
Faktorinq tətbiq ssenariləri
  1. Alıcılardan ödənişdə gecikmələr: Faktorinq alıcılar tərəfindən ödənişdə mümkün gecikmələr zamanı dövriyyə vəsaitlərinin çatışmazlığının qarşısını almaq üçün effektiv vasitə ola bilər.
  2. Rəqabətli təkliflər: Faktorinqdən istifadə edən təchizatçılar müştərilərinə daha çevik və rəqabətli şərtlər təklif edə bilərlər.
  3. Vaxtında Ödəniş: Alıcılar tədarükçülər qarşısında öhdəliklərini dərhal ödəmək üçün faktorinqdən istifadə edə və bununla da işgüzar əlaqələri gücləndirə bilərlər.
  4. Valyuta risklərinin minimuma endirilməsi: Valyuta risklərini azaltmaq və maliyyə sabitliyini təmin etmək üçün beynəlxalq əməliyyatlar zamanı faktorinq tələb oluna bilər.
Faktorinq və kredit arasındakı fərq
Faktorinq və kredit arasındakı əsas fərq ondan ibarətdir ki, faktorinq satıcıya borc götürməyə ehtiyac olmadan faktordan vəsait verir. Bir şirkətin borc vəsaitlərini müəyyən bir müddətə qaytarmaq məcburiyyətində qaldığı kredit əməliyyatından fərqli olaraq, faktorinq bu cür yüklərdən müştərisini azad edir. Bu, maliyyə çevikliyi axtaran müəssisələr üçün xüsusilə dəyərlidir.

Bundan əlavə, faktorinq müqaviləsi girov və ya qarantiyaya ehtiyac olmadan bağlanır. Bu faktorinq prosesini daha ənənəvi maliyyələşdirmə növləri ilə müqayisədə şəffaf və asan edir. Yəni, faktorun verdiyi vəsait satıcının hesabında aktiv kimi əks etdirilir. Bu o deməkdir ki, bu vəsait borc hesab edilmir.
Faktorinqin əlavə aspektləri
  • Rəqabət qabiliyyətinin artırılması: Maliyyə strukturunun yaxşılaşdırılması sayəsində şirkətlər bazarda daha uğurla rəqabət edə bilərlər.
  • Risklərin idarə edilməsi strategiyaları: Faktorinq müəssisənin maliyyə risklərinin idarə edilməsinin ümumi strategiyasına inteqrasiya edilə bilər.
  • Digər maliyyə alətləri ilə müqayisə: Maliyyələşdirmə qərarı verməzdən əvvəl faktorinqi digər mövcud maliyyə alətləri ilə nəzərdən keçirməyə və müqayisə etməyə dəyər.
Yekun
Nəticə olaraq, faktorinq müştərilərə yalnız dərhal vəsait əldə etmək imkanı vermir, həm də pul axınının idarə edilməsində strateji bir vasitəyə çevrilir Bu, sadəcə maliyyə aləti deyil, işinizin də səmərəliliyini və rəqabət qabiliyyətini artırmaq üçün təklif edilən bir seçimdir.
m10-u yüklə
Yükləmək üçün telefonun kamerası ilə QR kodu skan et
Oxşar məqalələr