İkinci şans: Müflislikdən sonra uğurlu həyatın sirrləri
Müflislik ciddi maliyyə hadisəsidir hansı ki sənin maliyyə vəziyyətinə və rifahına dərin iz buraxa bilər. Lakin bu, yolun sonu deyil. Bir çox insanlar müflislikdən sonra uğurla bərpa olunurlar və sabit həyata qayıdırlar. Bunu necə etmək olar? Vacibdir ki, müflisliyi məğlubiyyət kimi yox, maliyyəyə daha ağıllı və şüurlu yanaşmaq üçün yeni bir başlanğıc olaraq qəbul edəsən. Bu təlimatda müflislikdən sonra düzgün yola qayıtmağına, kredit tarixçəni bərpa etməyinə və gələcək maliyyə rifahın üçün möhkəm bünövrə yaratmağına kömək edəcək əsas addımları nəzərdən keçirəcəyik.
Kreditlər haqqında qanun
Qanunda deyilir ki, müflis vətəndaş beş il ərzində müflisləşmə faktı barədə kredit üçün müraciət etdiyi banklara məlumat verməlidir. Müflisləşmə kredit tarixində qeyd olunur və onu ciddi şəkildə korlayır. Yəni, beş illik müddət bitdikdən sonra da insan kreditlə bağlı çətinlik çəkə bilər. Banklar artıq bir dəfə maliyyə imkansızlığını elan etmiş şəxslərə borc verməkdən çəkinirlər. Gələcəkdə kredit ala bilməmə ehtimalı yaranır. Bu da o deməkdir ki, kreditsiz dolanmağı öyrənməlisən. Bu, gələcək alış-verişləri məsuliyyətlə planlaşdırmaq və maliyyə vəsaitlərini düşünülmüş şəkildə bölüşdürmək deməkdir.
Maliyyə savadlılığı qaydalarını öyrən
Maliyyə savadlılığı hətta ən çətin vəziyyətləri həll etməkdə kömək ola bilər. Pulunu effektiv idarə etməyi, yeni gəlir mənbələri axtarmağı və özünə zərər vermədən xərcləri azaltmağı öyrənmək böyük rol oynayır. Başlamaq o qədər də çətin deyil: şəxsi büdcəni aparmaqdan, geniş auditoriya üçün nəzərdə tutulmuş maliyyə kitablarını oxumaqdan başlaya bilərsən. Bu biliklərin faydasız olduğunu düşünmə: zaman keçdikcə onların sənə necə kömək edə biləcəyini görəcəksən, istər gündəlik xırda işlərdə, istərsə də ilk baxışdan həll olunmaz görünən daha mürəkkəb vəziyyətlərdə.
Maddi məsuliyyəti olmayan bir işlə məşğul ol
Qanuna görə, müflis olduqdan sonra üç il müddətində rəhbər vəzifəsini tutmaq və ya öz biznesini qurmaq qadağandır. Sən beş il ərzində fondlara və ya mikromaliyyə təşkilatlarına, on il də banklara rəhbərlik edə bilməzsən. Bu cür yüksək vəzifələrə can atmasan belə, iş tapmaqda çətinlik yaşama ehtimalın daha yüksək ola bilər, xüsusən də peşən maddi məsuliyyətlə bağlıdırsa. Şirkətlər adətən bu cür vəzifələr üçün müraciət edən namizədləri daha hərtərəfli araşdırır, o cümlədən müflisləşmə göstərilə biləcək kredit hesabatları üzrə də sorğu göndərə bilərlər. Peşən maliyyə ilə bağlıdırsa, digər ixtisas əldə etmə imkanlarını nəzərdən keçirməyin məqsədəuyğun ola bilər.
Qalan öhdəliklərini ödəməyi unutma
Müflis şəxs bütün borclardan azad edilmir. Məsələn, məhkəmə tərəfindən təyin edilmiş aliment və kompensasiya qüvvədə qalır və silinmir. Borcalan borcunu bağlamaq üçün üzərinə həbs qoyula biləcək əmlakı aşkar edilərsə, o, hərracda satıla bilər. Sadəcə tək bir eviniz varsa belə, o həddindən artıq dəbdəbəli sayıla, o belə əlinizdən alına bilər. Bundan əlavə, borcalanın son altı ayda etdiyi əməliyyatlar etibarsız sayıla bilər, lakin onlardan qalan öhdəliklər hələ də qüvvədə olacaq. Problemi həll etməyin yollarından biri borcun qalığını imkan daxilində ödəmək üçün kreditorlarla razılaşmaqdır. Bu vəziyyətə düşdünsə, öhdəliklərinə laqeyd yanaşma. Qalan borcların öz-özünə bağlanmayacaq. Onlardan qurtulmağın yeganə yolu məsuliyyəti öz üzərinə götürmək və qalan borcları ödəməkdir.
Vəziyyətin təkrarlanmasının qarşısını almağa çalış
Qanuna görə, müflis olduqdan sonra vətəndaşın beş il müddətində yenidən müflis olma hüququ yoxdur. Bu müddət bitdikdən sonra belə, vəziyyətin təkrarlamasından çəkinmək daha yaxşıdır, çünki bu, məhdudiyyətləri uzadacaq və gələcəkdə kreditlərin alınmasını çətinləşdirəcəkdir. Çətin vəziyyətə necə düşdüyünü və onun təkrarlanmaması üçün nə etmək lazım olduğunu öncədən təhlil etməyi məsləhət görürük. Məsuliyyətli və hərtərəfli davransan və yaxşı düşünülmüş fövqəladə hallar planın varsa, çətin vəziyyətdən çıxa bilərsən. Biz başa düşürük ki, çətinliklərdən tamamilə qaçınmaq mümkün deyil, lakin bütün mövcud variantlardan istifadə edərək növbəti müflisləşmə riskini minimuma endirməyə çalış.