04.08.2025
Farid
/müəllif

Dəyişən əmək bazarında necə sağ qalmaq olar?

İndi gənclərin bir çoxundan niyə öz peşələrini seçdiklərini soruşsaq, eşidəcəyimiz cavablar, yəqin ki, belə olar:
“Atam dedi, bu peşənin adı-sanı var”
“Anam dedi ki, maaşı yaxşıdır”
“Dayımın tanışı burada işləyirdi, məni də yönləndirdilər”

Yəni qərarlarımız çox vaxt başqalarının təcrübəsinə əsaslanır, halbuki əmək bazarı dəyişib. Artıq bəzi “klassik” sahələrin gəliri elə də yaxşı deyil və onları yeni, hətta tanımadığımız peşələr əvəzləyir.
Dövr o dövr deyil
Valideynlərin təkidi və ya öz istəyinlə 5 il oxuyub sonda işə düzəlirsən, amma digər tərəfdən öz əldə etdiyin bacarıqla 3 ayda müştəri qazana bilirsən. Səbəb isə bazarın tələbləri dəyişib və əsas bacarıqlar bu gün bunlara çevrilib:

  • Təhlil və optimizasiya
  • Digital alətlərdə rahatlıq və adaptasiya;
  • Süni intellekt və “no-code” alətlərdə işləmək;
  • Yaradıcı düşüncə və daha çoxu.
Əvvəl ənənəvi model universitet, diplom, iş və təqaüd zənciri ilə irəliləyirdisə, indi hər şey bacarıqla başlayır və təcrübə ilə sürətlənir. Sözümüzün canı odur ki, yaxşı işə və gəlirə sahib olmaq üçün sadəcə universitet təhsili bəs etmir. Özünün müasir bacarıqların olmalı və bunlarda təkmilləşməlisən.

P.S. Bizim məqsədimiz səni təhsildən uzaqlaşdırmaq yox, özünün üzərində işləməyə təşviq etməkdir.
Valideynlərin tanımadığı peşələrə doğru
Hə, dediyimiz kimi, dövr dəyişib və artıq potensialı olan peşələrdən bəziləri aşağıdakılardan ibarətdir:
  • Data analitik
  • UX/UI dizayner
  • “No-code” proqramçı
  • İnfluenser və İnfluenser marketinq meneceri
  • Süni intellekt prompt mühəndisi
  • Digital məzmun yaradıcısı
  • Avtomatlaşdırma mütəxəssisi
Bu peşələrin adları ailə süfrəsində hallanmasa da, onlar artıq real şirkətlərlə və müştərilərlə işləyir, arzuolunan gəlir səviyyəsinə rahatlıqla çatırlar.
Haradan başlamaq lazımdır?
  • Nə istədiyinə qərar ver: Sən kod yazmaqdan zövq alırsan, yoxsa dizayn səni daha çox cəlb edir? Bəlkə də, analiz etmək sənə daha yaxındır. Odur ki yaxşıca maraqlan və öz maraq dairəni seç.
  • Qısa girişlər et: Onlayn kurslarla (Coursera, Skillshare, Domestika) maraqlanaraq 1 həftəlik qısa dərslərə qoşul. Əgər hələ də sənə maraqlı gəlirsə, deməli, irəliləyiş var.
  • Portfelin üçün "saxta" işlər gör: Həm özünü təkmilləşdirmək, həm də gördüyün işlərin sayını artırmaq üçün məşqlər et. Məsələn, "Figma"da bir tətbiq dizayn et, ya da "Medium"da məqalələr yazmağa başla.
  • Əhatəni genişləndir: "LinkedIn"də həmin sahədən insanlarla əlaqələr qur, "Discord" və "Telegram" kanallarına qoşul, görüşlərə get. Bir sözlə, boş oturma, hər yerdə özünü göstər.
Nəticə
Narahat olma, məqsədimiz nə səni təhsildən uzaqlaşdırmaq, nə də yolundan döndərməkdir. Əksinə, istəyimiz bazarda dəyərli olan peşələrlə səni tanış etməkdir.

Bugünkü reallıqda təhsilinin yanına başqa bacarıqlar da əlavə etməlisən, yoxsa rəqabətə tab gətirə bilməzsən. Hə, indi öz yolunu çəkməyin, yəni gələcəyin üçün qərarlar verməyin vaxtıdır. Qərar verməkdə çətinlik çəksən, karyera testimizdən keçməyi də unutma.

Oxşar məqalələr